Evde sinema keyfi sadece iyi bir görüntü kalitesinden ibaret değildir. Aynı zamanda ses de bir o kadar önemlidir. Son yıllarda ses tarafında da önemli ilerlemelerin olduğunu görüyoruz. Artık 5.1 veya 7.1 çevresel ses sistemlerini pek konuşmaz olduk. Bunun yerine ev sinema sistemlerinde genellikle aranan terim Dolby Atmos oluyor. Dolby Atmos nedir ve nasıl kullanılır gibi sorulara bu dosya niteliğindeki yazıda yer veriyoruz.
Dolby Atmos teknolojisi filmlerde, spor karşılaşmalarında ve hatta oyunlarda bile karşımıza çıkıyor. 4K Ultra HD ve HDR’nin video performansı tarafında sunduğu ilerlemelerin benzerini ses tarafında Dolby Atmos’un sunduğunu söyleyebiliriz.
Peki, Dolby Atmos nedir? Bu teknoloji neden önemli ve bunu en iyi şekilde kullanmak için nelere ihtiyacınız var. Bu dosya yazısında söz konusu soruların cevaplarını veriyoruz.
Dolby Atmos nedir?
Dolby Atmos, uzun süredir var olan çevresel ses deneyimi sunan ev sineması konseptini temel alıyor. Ancak odanızda daha kuşatıcı bir ses efekti sağlamak için ekstra yükseklik kanalları ekliyor. Örneğin, 5.1 ile kulaklarınızla aynı yükseklikte hareket eden bir helikopter veya yağmur damlası sesleri yerine Atmos, teorik olarak, daha yukarıdan yağan yağmurun veya başınızın üzerinden uzaklara doğru hareket eden bir helikopterin sesini olması gerektiği gibi duymanızı, hissetmenizi sağlıyor.
Bu, odanın etrafında beş hoparlör, bir subwoofer ve iki yükseklik kanallı hoparlör bulunan 5.1.2 gibi yeni hoparlör konfigürasyonları sunar. Ayrıca 5.1.4, 7.1.2 veya 7.1.4 gibi kurulumlara da sahip olabilirsiniz. Ekstra düşük seviyede bir homurtu istiyorsanız, bu sisteme ek bir subwoofer daha ekleyebilirsiniz.
Yine de Dolby Atmos, başlı başına kanal sayısıyla değil, bu daha sürükleyici ses deneyimini sunma becerisiyle tanımlanıyor. Bu, Dolby ve destekleyici markalar tarafından kullanılan ve daha geniş bir Dolby Atmos özellikli cihaz yelpazesi sunuldukça genişleyen bir seridir.
Dolby Atmos teknolojisinden yararlanmak için neye ihtiyacınız var?
Aslında mümkün olan en iyi Atmos deneyimi için, tavan içi hoparlörler en ideal yoldur. Ancak, herkes bunu kolaylıkla gerçekleştiremez. Bu nedenle evde daha yaygın olan yaklaşım, sesi tavana kadar göndererek ve oturma konumuna yansıtacak biçimde Atmos hoparlörlerini konumlandırmaktır. Bu, şimdilerde birçok hoparlör, AV alıcısı ve soundbar üreticisi tarafından benimsenen formüldür.
Ev sinema ses sistemi gibi, geleneksel olarak ayrı hoparlörlere sahip olanlar için bu, yalnızca yükseltme modüllerinin eklenmesi anlamına gelebilir. Çeşitli markalar, mevcut sol ve sağ zemin standlarının üzerine veya yakındaki bir AV standına yerleştirilebilen hoparlörler sunuyor. Bunlar Dolby Atmos’a özeldir ve sesi tavandan yansıtmak ve oturma pozisyonuna ulaştırmak için hafif açılı biçimde durur.
Bazı üreticiler, sol ve sağ raf veya ayaklı hoparlörlerine güçlendirici üniteler yerleştiriyor. Yani size doğru gelen sesin yanı sıra yukarıya doğru da gönderilen sesin de çıkışını bu biçimde gerçekleştiriyor.
İster yukarıya doğru ses çıkışı veren modüller, ister tavana yerleşik birimler olsun, özel Dolby Atmos hoparlörlerini kullanmak için uyumlu bir AV alıcısına ihtiyaç da var. Büyük ses ve görüntü markalarının çoğu, farklı fiyat noktalarında ve bütçelere uygun Dolby Atmos ürünlerini sunuyor.
Piyasada Dolby Atmos soundbar seçenekleri var mı?
Tam bir Atmos surround ses kurulumu için yeterli yeriniz yoksa, bu durumda Dolby Atmos soundbar seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.
Büyük ses markalarının çoğu, çeşitli Dolby Atmos soundbar seçeneklerini sunuyor. Bunların bir çoğunda, gövdenin üst kısmına yerleştirilmiş, yukarı doğru ses çıkışı veren hoparlörler bulunuyor. Bazıları ise, sesi doğrudan yukarıya doğru vermeden, daha geniş bir ses sahnesini yeniden yaratarak, sanal bir Atmos efekti sunuyor.
Birkaç yıl önce Dolby Atmos desteğine sahip olanlar yalnızca üst düzey soundbar seçenekleriydi. Ancak Atmos’u da sunan çok daha geniş bir orta sınıf soundbar seçimi görüyoruz. Bu da bu güçlendirilmiş ses efektini elde etmenin çok daha ucuz hâle geldiği anlamına geliyor.
Dolby Atmos için başka hangi donanımlar gerekiyor?
Tabii ki, denklemin en önemli parçası kaynak cihazdır. Bu Dolby Atmos sinyalini hoparlörlere göndermenin bir yolunu bulmanız gerekiyor. Film hayranları için başlangıç noktası, standart veya 4K Ultra HD destekli bir Blu-ray oynatıcı olacaktır. Blu-ray oynatıcı doğrudan bir bit akışı sinyali verecek şekilde ayarlandığı sürece, Dolby Atmos özellikli alıcınız veya soundbar cihazınız sinyalin kodunu çözebilir ve yükseklik kanallarını Dolby Atmos hoparlörlere gönderebilir.
Elbette, izlediğiniz Blu-ray diskin üzerinde Dolby Atmos sesin olduğundan emin olmanız gerekecek. Bunun olup olmadığını görmek için kutunun arkasını kontrol edebilirsiniz.
Medya akış servisleri, Dolby Atmos destekli ses sağlayan içeriklerin sunulduğu başka bir alandır. Netflix ve Amazon Prime Video farklı akıllı TV uygulamalarında bu desteği sunarken, Apple TV üzerinden de bu desteği sunan Apple içerikleri ve üçüncü taraf servisler bulunuyor.
Xbox Series X/S, Xbox One, Xbox One S, PlayStation 5 ve PS4’ün tümü filmlerdeki Atmos seslerini akış yoluyla desteklediğinden, oyun konsolu da kullanabilirsiniz. Üstelik bazı oyunlar da bu biçimi benimsiyor. Yeni nesil Xbox konsolları, oyun için Dolby Atmos’u da destekliyor.
Üstelik artık birçok TV Dolby Atmos’u da destekliyor. Bir Atmos sinyalini soundbar veya ses alıcısına iletebilir veya Netflix ve benzerlerinden benzerlerinden doğrudan TV hoparlöründen ses çıkışı alacak biçimde akış yapabilirsiniz. Bazıları henüz bu özelliği sunmadığı için, yeni TV’nizi alırken iyice kontrol etmenizde fayda var.
Daha yakın zamanlarda çıkan bazı modeller, HDMI eARC teknolojisini destekleyen bir HDMI bağlantı noktası üzerinden Dolby Atmos ses sağlayabiliyor. Bunun için aynı eARC desteğine sahip olan bir ses sistemi veya soundbar gerekiyor. 2019 veya sonrasında piyasaya sürülen setlerde ve cihazlarda bunu kolaylıkla bulmak mümkün oluyor.
Dolby Atmos ile hangi içerikler izlenebilir?
Her yeni formatta olduğu gibi, ilk çıktığında etrafta çok fazla Dolby Atmos içeriği yoktu. Atmos ses desteği ile vizyona giren ilk filmlerden biri Transformers: Age of Extinction olmuştu. Neyse ki Dolby Atmos’lu filmler o zamandan beri hem nitelik hem de nicelik olarak büyük ilerleme kaydetti. Şu anda satışta birçok 4K ve standart Blu-ray’de Atmos ses desteği mevcuttur.
Netflix de Atmos içeriği sunar. Altered Carbon ve çeşitli orijinal Netflix yapımlarında bu desteği görebilirsiniz. Kütüphane içinde “Atmos” terimiyle bir arama yapmanız yeterli olacaktır. Ayrıca Amazon Prime Video’da da çeşitli Dolby Atmos içeriği bulunuyor.
Apple da iTunes Store’dan Dolby Atmos destekli içerikler sunuyor. Bunları Apple TV 4K birinci ve ikinci nesil cihazları aracılığıyla izleyebilirsiniz.
Akıllı telefon, tablet ve dizüstü bilgisayarlarda Dolby Atmos
Son zamanlarda Dolby Atmos’un sadece ev sineması deneyimiyle ilişkilendirilmediğini, başka alanlarda da karşımıza çıktığını görüyoruz.
Dolby’nin Atmos teknolojisini hoparlör sayısıyla değil, mümkün olan en iyi ses deneyimini sunmakla açıkladığını belirtmiştik. Bu felsefe şimdi dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve telefonlara da taşınıyor. Dolby Atmos destekli sesi sunduğunu belirten bu tür cihazların sayısı giderek artıyor.
Gerçekte Atmos markası, ses kanallarının kodunu çözmek ve daha geniş bir hoparlör yelpazesi kullanmakla ilgili değil, daha sürükleyici bir ses ortamını sanallaştırmakla ilgili. Evet, Dolby Atmos modu açıldığında bu cihazlar daha iyi ses çıkarıyor, ancak evde bağımsız bir ses sisteminizden alabileceğiniz gibi, seslerin boşlukta fiziksel olarak konumlandırılmasını amaçlamıyor.
Bu nedenle akıllı telefonlar gibi cihazlarda Dolby Atmos desteğinin varlığına biraz şüpheyle yaklaşmakta fayda var. Aynı terim kullanılsa da, ev sinemasındaki deneyimle aynı seviyede deneyim sunulmuyor.