Wikimedia Vakfı, Wikidata’da yer alan milyonlarca maddeyi yapay zekâ geliştiricilerinin kullanımına daha uygun hâle getirmek için önemli bir dönüşüm başlattı. Berlin’deki Wikimedia Almanya ekibi, bu devasa veritabanını ham hâlinden çıkarıp bağlamı da yansıtan vektör formatına çevirdi. Artık büyük dil modelleri yalnızca bilgiye ulaşmakla kalmayacak, aynı zamanda bilginin anlam ilişkilerini de görebilecek. Bu da Wikidata’nın sadece bir arşiv değil, yapay zekâ için anlamlı bir bilgi kaynağı olmasını sağlayacak.
Bugün 19 milyondan fazla maddeye ev sahipliği yapan Wikidata, yıllardır gönüllülerin katkılarıyla büyüyen bir yapı. Her ne kadar içerik zenginliği tartışılmaz olsa da, verilerin makineler tarafından işlenmesi çoğu zaman zahmetli oluyordu. Bu yeni yaklaşım, geliştiricilerin veriyi daha hızlı ve daha verimli şekilde kullanabilmesini mümkün kılıyor. Bunun yanı sıra küçük ölçekli ekipler de bu kolaylıktan en az büyük şirketler kadar yararlanabilecek. Bu sayede bilgiye erişimdeki eşitsizlikler kısmen de olsa dengelenmiş olacak.
Wikimedia küçük geliştiriciler için daha adil bir Wikidata erişimi sunuyor
Wikidata portföy lideri Lydia Pintscher, yeni veritabanının özellikle küçük yapay zekâ girişimlerine avantaj sağlayacağını dile getiriyor. OpenAI ya da Anthropic gibi devler zaten benzer imkânları kendi bünyelerinde yaratabiliyor. Fakat küçük geliştirici ekipler için aynı şeyi söylemek kolay değil. Bu girişim, onların da Wikidata’nın zenginliğinden tam kapasiteyle yararlanmasına olanak tanıyacak. Bunun yanında, yapay zekâ alanında daha dengeli bir rekabet ortamı da doğmuş olacak.
Bu dönüşümün asıl dikkat çeken tarafı, internette pek görünmeyen konuları da kapsama şansı sunması. Çoğu yapay zekâ modeli popüler içeriklere odaklanırken, niş başlıklar arka planda kalıyor. Buna rağmen Wikidata’nın derin yapısı, çok daha çeşitli başlıkların öne çıkmasına imkân veriyor. Böylelikle bilgi çeşitliliği artıyor ve farklı alanlardaki araştırmalar için yeni fırsatlar doğuyor. Bu durum özellikle eğitim, kültür ve kamu hizmetleri için fayda sağlayabilir.
Govdirectory örneği bu potansiyelin somut yansımalarından biri. Bu platform, gönüllüler tarafından derlenen verilerle dünya çapındaki kamu görevlilerinin iletişim bilgilerini erişilebilir kılıyor. Wikidata’dan alınan veriler, şeffaflık ve erişim açısından büyük katkılar sağlıyor. Bu sayede vatandaşlar, yöneticilerine ulaşmak için farklı kaynaklara ihtiyaç duymadan tek noktadan bilgiye erişebiliyor. Tüm bunların yanında bu model, başka projeler için de ilham kaynağı oluyor.
Teknik açıdan bakıldığında süreç dikkat çekici detaylar barındırıyor. Jina AI tarafından geliştirilen model, verileri bağlamsal olarak anlamlandırarak vektörlere dönüştürdü. IBM’in iştiraki DataStax ise bu verilerin saklanması için altyapıyı ücretsiz sağladı. Her ne kadar şu anki veri seti 18 Eylül 2024’e kadar olan içerikleri kapsasa da, bu durum veritabanının geçerliliğini zedelemiyor. Küçük değişikliklerin genel bağlama etkisi sınırlı kalıyor ve verinin kullanılabilirliği bozulmuyor.
Wikimedia ekibi, geliştiricilerin geri bildirimlerini dikkatle bekliyor. Bu yorumlara göre veritabanı gelecek güncellemelerde daha da zenginleşecek. Böylece son bir yıl içinde eklenen yeni veriler de vektör sistemine dâhil edilecek. Buna rağmen mevcut hâliyle bile kaynak, güçlü bir altyapı sunuyor. Özellikle bağlam bilgisinin öne çıkması, yapay zekâ açısından büyük avantaj yaratıyor.
Bu gelişmenin en çarpıcı yanı, yapay zekâ uygulamalarının bilgiye erişim biçimini dönüştürme ihtimali. Artık sadece veriyi bulmak değil, veriyi doğru bağlam içinde anlamlandırmak da mümkün olacak. Bu da hem geliştiriciler hem de kullanıcılar için daha güvenilir sonuçların ortaya çıkmasını sağlayacak. Ne var ki bu sürecin başarısı, geliştiricilerin sistemi nasıl kullanacağıyla doğrudan ilişkili olacak.
Her şeye rağmen girişimin sağladığı en büyük değer, açık bilgiye daha adil erişimin önünü açması. Büyük şirketler ve küçük ekipler arasındaki farkların azalması, ekosistemde çeşitlilik yaratacak. Bunun yanında gönüllülerin katkılarıyla sürekli güncellenen Wikidata, sürdürülebilir bir bilgi kaynağı olmayı sürdürecek. Öte yandan bu yaklaşım, gelecekte bilgiye dayalı projelerin kapsamını da genişletecek.
Geleceğe bakıldığında, Wikidata’nın vektör tabanlı hâlinin yapay zekâ dünyasında daha kapsayıcı çözümler doğurabileceği öngörülüyor. Bu, yalnızca teknolojik açıdan değil, bilgiye erişimin demokratikleşmesi bakımından da önemli bir gelişme. Bununla birlikte küçük geliştiriciler için açılan bu fırsat, daha eşit bir dijital bilgi ortamının kurulmasına katkı sağlayabilir. Tüm bunların yanında kullanıcıların daha çeşitli ve güvenilir içeriklere ulaşması da mümkün olacak.
