Elon Musk’ın sahibi olduğu uzay şirketi SpaceX, Teksas’ın en güney ucunda yer alan Cameron County bölgesinde Starbase adıyla yeni bir şehir kurdu. Bu karar, Boca Chica Beach yakınlarında yaşayan ve çoğunluğu SpaceX çalışanı olan az sayıda seçmenin katıldığı bir oylamayla alındı. The Associated Press’in aktardığına göre, 212 kişi şehirleşmeye destek verirken yalnızca 6 kişi karşı yönde oy kullandı. Toplamda 283 seçmenin oy kullanma hakkı bulunuyordu.
Oylamanın arkasında, yılın ilk aylarında toplanan ve belirli bir yasal eşiği geçen bir imza kampanyası vardı. Süreç, seçmenlerin belediye statüsü kazanmak üzere referanduma gitmesini zorunlu kılmıştı. The Texas Tribune’un haberine göre, seçmenlerin yaklaşık yüzde 60’ı doğrudan SpaceX bünyesinde çalışıyor. Bu da oylama sürecinde şirketin etkisini doğrudan hissettirdi.
SpaceX Starbase şehriyle bölgedeki gücünü artırıyor
Bu yeni yerleşim yeriyle birlikte SpaceX, yalnızca teknik faaliyetlerde değil, aynı zamanda yerel yönetim yapısı içinde de söz sahibi hale geliyor. Yeni kurulan Starbase’in idaresi, SpaceX’le bağı bulunan üç kişi tarafından yürütülecek. Bu durum, şehirleşmenin yalnızca sembolik bir adım olmadığını, şirketin kontrol gücünü genişlettiğini gösteriyor. Elon Musk ise daha oylama tamamlanmadan X üzerinden yaptığı bir paylaşımla sonucu ilan etmişti.
Musk, Starbase fikrini ilk kez 2021 yılında kamuoyuyla paylaşmıştı. O dönemde bu fikir, teknoloji çevrelerinde dikkat çeken bir girişim olarak görülmüştü. Her ne kadar ilk başta bir tür fantezi gibi algılansa da gelinen noktada bu fikir gerçeğe dönüşmüş durumda. Üstelik oylama sürecindeki sonuç, bu projeye verilen desteğin ne kadar yüksek olduğunu da ortaya koydu.
Starbase’in resmen şehir statüsüne kavuşması, SpaceX’in Boca Chica sahilindeki fırlatma faaliyetleri üzerinde daha fazla söz hakkına sahip olmasını sağlayabilir. Şu anda şirket, sahil kapanışları için Cameron County yetkililerinden onay almak zorunda. Fakat Teksas Senatosu’nda görüşülen SB2188 numaralı yasa tasarısı, bu yetkiyi belirli koşulları sağlayan şehir yönetimlerine devredebilir. Starbase, bu koşulları yerine getirdiği için tasarının yasalaşması durumunda doğrudan yetki sahibi olabilir.
Bu yasa tasarısı, “bir uzay limanına sahip olmak” ve “Meksika Körfezi’ne ya da onun gelgit bölgesine sınırı bulunmak” gibi özel şartlar içeriyor. Starbase artık bu kriterleri karşılayan bir şehir konumunda. Bu da SpaceX’in, yerel yönetim üzerinden operasyonel esnekliğini artırmasına kapı aralayabilir. Tüm bunların yanında, federal denetleyici kurumların etkisi de bu süreçle birlikte sınırlanabilir.
Federal Havacılık İdaresi (FAA) ve Çevre Koruma Ajansı (EPA), SpaceX’in faaliyetlerini denetleyen başlıca kurumlardan bazıları. Ne var ki, Musk’ın geçmişte bu kurumların kısıtlamalarından duyduğu rahatsızlık çeşitli açıklamalarına yansımıştı. Trump döneminde federal kurumların yetkilerinin kısıtlanmasına dönük atılan adımlar, bu tür şirketlerin manevra alanını genişletti. Starbase’in kurulması da bu bağlamda değerlendirilebilecek yeni bir gelişme.
Musk’ın “şirket kasabası” fikrinin hayata geçirilmesi, özel sektörün kamusal alan üzerindeki etkisini bir kez daha gündeme taşıyor. Her şeye rağmen bu yeni şehir modeli, alışılmış belediyecilik anlayışından farklı bir yapıyı beraberinde getiriyor. Starbase’in nasıl bir yönetsel yapıya evrileceği, buradaki yaşamın hangi kurallara göre şekilleneceği henüz net değil. Fakat şirket odaklı bir şehirleşme modelinin ilk örneklerinden biri olacağı kesin.
