Wikipedia, mobil uygulamasında sınırlı bir kullanıcı grubuyla test etmeye başladığı yapay zekâ destekli özetleri yalnızca bir gün içinde geri çekti. Bu test, vakfın bir süredir üzerinde çalıştığı yeni nesil kullanıcı deneyimi projelerinden biri olarak sunulmuştu. Fakat ortaya çıkan ilk tepkiler, beklenenin çok ötesinde bir memnuniyetsizliği gözler önüne serdi. Özellikle editör topluluğu, söz konusu denemeye karşı açık ve oldukça sert bir duruş sergiledi.
Yapay zekâ tarafından oluşturulan özetler, seçilen bazı maddelerin en üst kısmında yalnızca mobil kullanıcıların yüzde 10’luk bir kesimine sunuldu. Bu içeriklere ulaşmak için kullanıcıların özellikleri manuel olarak aktif hale getirmesi gerekiyordu. Yani sistem otomatik olarak herkese açık değildi, fakat buna rağmen büyük bir tartışma başlattı. Deneme süresinin aslen iki hafta sürmesi planlanmıştı; buna karşın sadece 24 saat içerisinde test durduruldu.
Wikipedia editörleri güvenilirlik konusunda endişelendi
WMF’in duyurusu altında toplanan geri bildirimlerde, editörler hem yöntem hem de zamanlama açısından ciddi eleştiriler yöneltti. “İğrenç” ve “Korkuyla sırıtıyorum” gibi doğrudan ifadelerle karşılaşıldı. Bir editör, “Google AI özetleri kullanıyor diye bizim de benzer bir yol izlememiz gerekmiyor” diyerek duruma karşı net bir tavır aldı. Aynı yorumda, Wikipedia’nın ciddi ve güvenilir bir kaynak kimliğine zarar verildiği vurgulandı.
Bunun yanında, editörlerin en büyük itirazlarından biri de bu test sürecine dahil edilmemeleri oldu. Bir editör, “Bu konunun tartışıldığını söylüyorsunuz ama tek yorum bırakan kişi yine sizden biri” diyerek sürecin şeffaf yürütülmediğini belirtti. Tartışma sayfasında yalnızca bir katılımcı olması, bu eleştirinin haklılığını gösteren somut bir örnek olarak ortaya çıktı. Böylece yalnızca özellik değil, sürecin işleyişi de editörleri rahatsız etti.
Wikimedia Vakfı sözcüsü, yapılan eleştirilerin ardından süreci yeniden değerlendirdiklerini açıkladı. Sözcü, “Gönüllülerden farklı geri bildirimler almak bizim için olağan. Bunları dikkate alırız ve gerektiğinde kararlarımızı değiştiririz,” dedi. Bu yaklaşım, platformun gönüllü temelli yapısına bağlılığını vurgulamak açısından önemliydi. Buna rağmen editörler, bu tip geri dönüşlerin deneme başlamadan önce alınması gerektiğini savundu.
Denemenin arkasındaki fikir, daha sade ve hızlı okunan özetler sunmaktı. WMF çalışanları, yaptıkları açıklamalarda birçok okurun uzun maddeler öncesinde kısa bir genel bakış aradığını belirtti. Bu yaklaşım, özellikle İngilizce seviyeleri sınırlı olan kullanıcılar düşünülerek geliştirildi. Ortalama bir yetişkinin okuma düzeyinin 14-15 yaş aralığında olduğu bilgisi de bu kararın temelini oluşturuyordu.
Yine de, bu tür bir sistemin Wikipedia’nın bilgiye dayalı yapısını sekteye uğratabileceği yönünde endişeler artarak devam etti. Editörler, yapay zekâ tarafından üretilen özetlerin eksik ya da hatalı olabileceğini ve bu durumun kullanıcıyı yanıltabileceğini belirtti. Ek olarak, bu özetlerin maddenin tarafsızlık ilkesini zedeleyebileceği de dile getirildi. Bu eleştiriler, yalnızca teknik değil, içeriksel açıdan da projeye olan güveni sarstı.
Wikimedia Vakfı, ilerleyen süreçte yapay zekâ entegrasyonunun tamamen rafa kaldırılmadığını açıkladı. Ancak bir daha benzer bir adım atılacaksa, editörlerin bu sürece doğrudan ve aktif biçimde dahil edileceği belirtildi. “Wikipedia deneyimine yapay zekâyı katmak ciddi bir karar setidir ve gereken özen gösterilecektir” ifadesiyle bu niyet açıkça dile getirildi. Bu yaklaşım, editörlerle kullanıcılar arasındaki güven dengesinin korunması adına önemli bir mesaj olarak yorumlandı.
Bu gelişme, dijital bilgi platformlarında yapay zekâ teknolojilerinin nasıl entegre edileceği konusunda dikkatli olunması gerektiğini bir kez daha gösterdi. Wikipedia gibi topluluk temelli projelerde, kullanıcı deneyimini geliştirme çabaları, gönüllülerin katkısı ve onayı olmadan sürdürülebilir olmuyor. Teknolojik yenilikler her ne kadar kullanıcı dostu çözümler sunma potansiyeline sahip olsa da, bu çözümlerin içeriğin kalitesi ve güvenilirliğiyle çelişmemesi gerekiyor. Wikipedia örneği, bu dengenin ne kadar hassas olduğunu ortaya koymuş oldu.
