Meta ve Ray-Ban tarafından birlikte geliştirilen Display AR gözlüğü, iFixit ekibi tarafından incelendi ve cihazın hem mühendislik detayları hem de donanım yapısı gün yüzüne çıkarıldı. Cihaz, kullanıcı deneyimi ve teknolojik altyapı bakımından olumlu yorumlar alsa da, aynı şeyi tamir edilebilirlik için söylemek mümkün olmadı. Özellikle donanım bileşenlerinin bir bütün olarak entegre edilmesi, cihazı sökmeyi ve onarmayı büyük oranda imkânsızlaştırıyor. Cihazın bu haliyle uzun ömürlü kullanım vaat edip etmediği ise tartışma konusu. Kullanıcının kendi başına herhangi bir bileşeni değiştirmesi teknik olarak mümkün görünmüyor.
iFixit’in söküm sürecinde karşılaştığı en temel problem, gözlüğün bataryasına ulaşmanın neredeyse imkânsız olmasıydı. Batarya değişimi için gözlük çerçevesi ile kollarının fiziksel olarak ikiye ayrılması gerekiyor ki bu da hem zorlu hem de riskli bir işlem anlamına geliyor. Meta, kullanıcıya bu tür işlemleri kolaylaştıracak bir modüler yapı ya da teknik destek sunmamış. Bu durum, cihazın servis dışında herhangi bir şekilde onarılamayacağı anlamına geliyor. Diğer yandan, hoparlörlerin doğrudan ana karta lehimlenmiş olması da kullanıcı müdahalesini tamamen dışarıda bırakıyor.
Meta ve Ray-Ban kullandıkları teknolojiyle iFixit’ten övgü aldı
Bunun yanında camların da özel üretim olması, yedek parça teminini güçleştiriyor. Gözlükte kullanılan mercekler, yansıtıcı dalga kılavuzu teknolojisine sahip ve bu da sadece görüntüyü kullanıcının gözüne iletmekle kalmıyor, dışarıdan bakıldığında ekranın görünmesini de engelliyor. Bu teknoloji, mahremiyet açısından olumlu bir katkı sağlasa da, tamir edilme ihtimalini yine ortadan kaldırıyor. Merceklerin piyasada bulunabilir olmaması, kullanıcıların yaşanacak herhangi bir arızada çözüm üretemeyeceği anlamına geliyor. Tüm bunların yanında, gözlüğün karmaşık yapısı sade bir tamir sürecine izin vermiyor.
Sağ kol içine yerleştirilmiş olan mini projeksiyon cihazı da cihazın en karmaşık bileşenlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bu projeksiyon, LCoS yani Liquid Crystal on Silicon teknolojisi ile 600×600 çözünürlüklü bir görüntü oluşturuyor. Üstelik bu sistem, önceki nesil difraktif lenslerin aksine göz parlaması gibi dışarıdan fark edilen yan etkiler yaratmıyor. Buna rağmen projeksiyon modülünün cihaza entegre şekilde sabitlenmiş olması, olası arızalarda kullanıcının elini kolunu bağlıyor. Teknik olarak oldukça başarılı olan bu parça, modüler olmaması nedeniyle tamir sürecinde yine büyük bir sorun oluşturuyor.
Tüm bu teknik kısıtlamalara rağmen, iFixit ekibi gözlüğün mühendisliğine ve üretim kalitesine dair olumlu yorumlarda bulunuyor. Mercek üretiminde gösterilen hassasiyet, malzeme kalitesi ve optik detayların kusursuzluğu takdir topluyor. Öte yandan, bu yüksek mühendislik seviyesi kullanıcı yararına çevrilmediği sürece anlamını yitiriyor. Özellikle sürdürülebilirlik ve cihaz ömrü gibi kavramlar düşünüldüğünde, ürünün onarılabilirlik yönü daha da önem kazanıyor. Teknoloji ne kadar etkileyici olursa olsun, bakım ve tamir ihtimali göz ardı edildiğinde ürünün değerini koruması zorlaşıyor.
İncelemede dikkat çeken bir diğer nokta da cihazın üretim maliyetlerinin yüksekliği oldu. iFixit, özellikle merceklerin karmaşık üretim süreci nedeniyle Meta’nın bu gözlüğü büyük olasılıkla zararına sattığını ifade ediyor. 800 dolarlık satış fiyatı, bu derece sofistike teknolojiler için düşük kabul ediliyor. Buna rağmen Meta, maliyet baskısına rağmen ürünün teknolojik yönünü ön planda tutmuş gibi görünüyor. Kullanıcı deneyimi hedeflenmiş olsa da, ticari sürdürülebilirlik noktasında bazı soru işaretleri hâlâ mevcut.
Tüm bu değerlendirmelerin ardından, iFixit’in Meta’ya yönelik bazı önerileri de oldu. Gelecek modellerde değiştirilebilir batarya, çıkarılabilir kollar ve kullanıcı tarafından değiştirilebilir lens sistemlerinin tercih edilmesi gerektiği belirtildi. Böylece hem cihaz ömrü uzatılabilir hem de tamir maliyetleri düşürülebilir. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde yürürlüğe giren “right to repair” (onarım hakkı) yasaları düşünüldüğünde, markaların bu doğrultuda hareket etmesi kaçınılmaz hale gelebilir. Kullanıcının cihazına müdahale edememesi, markanın uzun vadeli itibarı için de risk taşıyor.
Meta Ray-Ban Display AR gözlük, dijital mağazalarda hâlihazırda 800 dolarlık etiketiyle satılıyor. Tasarım açısından son derece zarif, kullanım açısından da sezgisel bir deneyim sunan bu ürün, günümüz AR cihazları arasında dikkat çekiyor. Fakat sadece şık ve teknolojik olmak, kullanıcıyı uzun vadede memnun etmeye yetmeyebilir. Özellikle teknik arızalarda çözüm üretilememesi, ürünün genel memnuniyetini gölgede bırakabilir. Ürün estetik ve işlevsel olabilir; ne var ki sürdürülebilirlik için teknik altyapının yeniden düşünülmesi gerekiyor.
