Sony, PlayStation markasının 30. yılını farklı projelerle kutlamayı sürdürüyor. Bu yıl yalnızca aksesuar ve konsol özel sürümleriyle değil, aynı zamanda geçmişi kayıt altına alan özel bir çalışmayla da dikkat çekiyor. “PlayStation: The First 30 Years” isimli kitap, markanın 1994’te başlayan serüveninden günümüzdeki PS5 dönemine kadar olan tüm tasarım evrelerini gözler önüne seriyor. Kitap, oyun tarihine ilgisi olan okurlar için kapsamlı bir arşiv niteliği taşıyor.
Bu kitabın en dikkat çekici özelliği, bugüne kadar paylaşılmamış görselleri gün yüzüne çıkarması. İçinde farklı dönemlerde denenmiş prototipler, konsept çizimler ve geliştirme aşamalarına dair görseller bulunuyor. Bunun yanında Sony’nin tasarım laboratuvarlarından kareler de bu arşivi zenginleştiriyor. Her şeye rağmen kitap yalnızca teknik detaylara değil, markanın görsel kültürüne de ışık tutuyor. Bu sayede okurlar, yalnızca cihazların nihai hâlini değil, perde arkasındaki düşünce süreçlerini de keşfedebiliyor.
Gizli kalan PlayStation prototipleri kitaba dahil edildi
Eser, 400 sayfadan oluşuyor ve yaklaşık 5 kilogram ağırlığında. Bu ağır kitap, koleksiyon amaçlı kütüphanelere uygun bir masaüstü parçası olarak tasarlandı. Ek olarak kalın kapaklı yapısı ve kaliteli baskı tekniği, uzun yıllar saklanabilecek bir koleksiyon ürünü olmasını sağlıyor. Fakat fiyat seviyesi, bu eseri daha çok tutkulu koleksiyonerlere hitap eden bir konuma taşıyor. Tüm bunların yanında, içeriğin kapsamlılığı bu fiyat etiketini bir nebze anlamlı kılıyor.
İlk PlayStation’ın farklı görünebileceğini gösteren çizimler, kitapta öne çıkan kısımlar arasında. Teiyu Goto’nun kare ve dairelerden ilham alan sade tasarım anlayışı, prototiplerde çok daha belirgin biçimde karşımıza çıkıyor. Ne var ki final tasarım, daha modern ve dengeli bir estetik sunmayı başardı. Bu noktada PlayStation’ın ilk modelinde yapılan tercihlerin, sonraki nesillerin yönünü de belirlediğini söylemek mümkün. Buna rağmen arşiv, bugüne dek görülmemiş detaylarıyla farklı bir perspektif kazandırıyor.
Kontrolcü tasarımlarının evrimi de kitapta geniş yer buluyor. Bazı prototipler, ergonomi açısından uzun süreli kullanıma uygun görünmüyor. Yine de süreç içinde yapılan denemeler, bugün ikonikleşen saplı kontrolcü formuna kapı araladı. Bunun yanı sıra, PS3 döneminde ortaya çıkan tuhaf prototiplerden birkaçı da fotoğraflarla belgelenmiş. Tüm bu içerikler, tasarım anlayışının nasıl deneme-yanılma sürecinden geçtiğini ortaya koyuyor.
Kitap yalnızca cihazların görsel geçmişine odaklanmıyor. Sony’nin tasarım laboratuvarlarından kareler, üretim aşamalarının perde arkasına dair ipuçları veriyor. Böylece okuyucular yalnızca sonuç ürünleri değil, bunlara giden yolları da görebiliyor. Bunun yanında laboratuvar ortamlarının atmosferi, teknoloji geliştirme süreçlerini merak edenler için özel bir değer taşıyor. Yine de kitabın bir tasarım tarihi çalışması olduğunu unutmamak gerekiyor.
Kitap iki ayrı baskıyla satışa sunulacak. Standart baskının fiyatı 182 dolar olarak açıklanırken, deluxe baskının fiyatı 467 dolar seviyesinde. Bu özel baskıda kutulu tasarım, imzalı fotoğraf ve farklı sunum detayları yer alıyor. Tüm bunların yanında, sınırlı sayıda basılması koleksiyon değerini artırıyor. 1994 adetle sınırlanan baskı, PlayStation’ın doğduğu yılı simgeliyor.
Her iki baskının da 2026 baharında dağıtılması planlanıyor. Okurlar, bu tarihten itibaren PlayStation’ın tasarım geçmişine dair daha önce hiç görmedikleri materyallere ulaşabilecek. Buna rağmen yüksek fiyat seviyesi, kitabı geniş kitlelerden çok koleksiyonerlere yönelik bir ürün konumuna getiriyor. Fakat oyun tarihine özel ilgi duyanlar için kitap eşsiz bir kaynak niteliği taşıyor.
Sony, 30. yıl kutlamalarını yalnızca bu kitapla sınırlamıyor. Şirket, Reebok iş birliğiyle PS1 temalı ayakkabı koleksiyonu da hazırladı. Japonya, ABD ve Birleşik Krallık için üç farklı model tasarlandı. Ekim 2025’te satışa sunulacak bu seri, konsolun çıkış yaptığı bölgelere gönderme yapıyor. Böylece kutlamalar, hem oyun kültürüne hem de moda dünyasına yansıyor.
Tüm bu çalışmalar, PlayStation’ın yalnızca bir oyun konsolu değil, aynı zamanda bir kültürel ikon hâline gelişini yansıtıyor. 30 yıllık süreç boyunca ortaya çıkan prototipler, nihai ürünler ve tasarım laboratuvarlarından kareler, markanın gelişim öyküsünü bütünlüklü şekilde sunuyor. Bu arşiv, hem oyun endüstrisinin tarihini belgeleyen hem de koleksiyon değeri taşıyan bir eser olarak öne çıkıyor. Her şeye rağmen, kitabın sunduğu içerik PlayStation tarihine farklı bir bakış açısı kazandırıyor.
