New York Times muhabirlerinden John Carreyrou, yapay zekâ alanında faaliyet gösteren önde gelen teknoloji şirketlerine karşı telif hakkı ihlali iddiasıyla dava açtı. Reuters tarafından aktarılan bilgilere göre Carreyrou, xAI, Anthropic, Google, OpenAI, Meta ve Perplexity’yi, yapay zekâ modellerini eğitirken telifli kitaplardan izinsiz yararlanmakla suçladı. Dava, Pazartesi günü ABD’de açılırken, Carreyrou’ya beş farklı yazarın daha eşlik ettiği belirtildi. Davacı yazarlar, büyük teknoloji şirketlerinin geniş dil modelleri geliştirme sürecinde fikri mülkiyet haklarını sistematik biçimde ihlal ettiğini savunuyor.
Carreyrou, özellikle Theranos’un sahte kan testi iddialarını ortaya çıkaran gazeteci olarak tanınıyor. Bu geçmişi nedeniyle açılan davanın, yalnızca bireysel bir telif ihtilafı olmanın ötesinde, yapay zekâ sektöründe içerik kullanımına dair daha geniş bir tartışmayı gündeme taşıdığı değerlendiriliyor. Davacılar, kitaplarının ve diğer yazılı eserlerinin herhangi bir lisans ya da izin süreci olmaksızın veri setlerine dahil edildiğini öne sürüyor.
New York Times kurumsal olarak da yapay zekâ şirketlerine dava açmıştı
Bu dava, 2024 ve 2025 yıllarında yapay zekâ şirketlerine karşı açılan fikri mülkiyet davalarının artış gösterdiği bir dönemde gündeme geldi. Film stüdyolarından basın kuruluşlarına kadar pek çok hak sahibi, içeriklerinin izinsiz biçimde yapay zekâ sistemlerinde kullanıldığı iddiasıyla mahkemeye başvurdu. Disney, Warner Bros., New York Times ve Chicago Tribune gibi kurumların açtığı davalar, sektör genelinde dikkat çekti. Her ne kadar bazı dosyalar lisans anlaşmaları ve ticari ortaklıklar yoluyla çözüme kavuşsa da, bireysel yazarlar açısından bu tür uzlaşmaların yeterli olmadığı yönünde eleştiriler sürüyor.
Bu davayı farklı kılan unsurlardan biri, sürecin bir toplu dava şeklinde değil, sınırlı sayıda yazar tarafından bireysel başvurularla yürütülmesi oldu. Dava dilekçesinde, büyük yapay zekâ şirketlerinin binlerce yüksek değerli telif talebini düşük bedelli toplu uzlaşmalarla etkisiz hâle getirmemesi gerektiği vurgulandı. Bu yaklaşımın bilinçli bir tercih olduğu ifade edilirken, her bir yazarın kendi eserleri üzerinden ayrı ayrı hak talep etmesinin hedeflendiği aktarıldı. Bunun yanında, söz konusu dosya xAI’nin davalı olarak yer aldığı ilk telif davası olma özelliğini taşıyor.
Şirketlerden gelen ilk açıklamalar ise farklılık gösteriyor. Perplexity adına konuşan bir sözcü, şirketin kitapları indekslemediğini savundu. Anthropic cephesinde ise benzer davalara yabancı olunmadığı biliniyor. Şirket, kısa süre önce yaklaşık yarım milyon yazarı kapsayan bir toplu davayı 1,5 milyar dolarlık uzlaşma bedeliyle sonuçlandırmıştı. Buna rağmen yeni davada, söz konusu uzlaşmada yer alan yazarların Telif Yasası’nda öngörülen azami tazminatın yalnızca küçük bir bölümünü alabildiği ileri sürüldü.
