Apple, macOS 16 ile birlikte pano erişimi konusunda dikkat çeken bir güvenlik değişikliğini devreye almaya hazırlanıyor. Kullanıcının herhangi bir etkileşimi olmaksızın bir uygulama pano verilerine erişmeye çalıştığında, sistem artık bunu kullanıcıya bildirecek. Bu düzenleme, iPhone ve iPad tarafında uzun süredir uygulanan gizlilik yaklaşımının Mac sistemlerine de entegre edilmesini sağlayacak. Geliştiricilere sunulan bilgilerde, bu uyarının yalnızca kullanıcıdan doğrudan bir kopyala-yapıştır komutu gelmediği durumlarda gösterileceği belirtiliyor.
Panonun arka planda sessizce taranması gibi işlemler artık kullanıcı farkında olmadan yapılamayacak. Bu da özellikle şifre, kimlik numarası, banka bilgisi gibi hassas verilerin güvenliğini doğrudan ilgilendiriyor. Sistem, kullanıcının bir metni kopyalayıp aynı uygulama içinde yapıştırması gibi doğal süreçlerde herhangi bir uyarı göstermeyecek. Ne var ki, uygulamanın kendi başına panoya erişmeye çalıştığı fark edildiğinde ekrana bir bildirim çıkacak.
Yeni sistem, Apple’ın mobil platformlarda 2020 yılından bu yana uyguladığı yöntemin masaüstüne taşınmış bir versiyonu. iOS 14 ile birlikte iPhone’da uygulamaların pano verisine eriştiği her seferde kullanıcıya uyarı verilmesi sağlanmıştı. Ardından gelen iOS 15 sürümünde ise “güvenli yapıştır” adı verilen bir sistem devreye alınmış, uygulamanın pano içeriğine doğrudan erişmesi tamamen kısıtlanmıştı. macOS 16 ile benzer bir yaklaşımın Mac cihazlarına da taşınması planlanıyor.
Apple, pano erişimini kontrol altına almak için yeni geliştirici araçları sunuyor
macOS 16 ile birlikte geliştiricilere sunulan yeni API’ler sayesinde, uygulamalar panoda ne tür verilerin bulunduğunu okuyabilecek fakat içeriği göremeyecek. Bu sayede hem geliştiricilerin ihtiyaç duyduğu veri işleme süreçleri devam edecek, hem de kullanıcı gizliliği ihlal edilmeyecek. Apple, bu sistemin çalışması için NSPasteboard ve NSPasteboardItem sınıflarına yeni metotlar eklemiş durumda. Bu metotlar, geliştiriciye panodaki veri türünü bildiriyor ancak verinin kendisini göstermiyor.
Ayrıca Apple, pano erişiminin izin durumuna göre davranmasını sağlayan accessBehavior adında yeni bir özellik tanıttı. Bu özellik, uygulamanın pano verisine doğrudan mı, kısıtlı mı yoksa kullanıcı izniyle mi ulaşabileceğini belirliyor. Geliştiriciler bu ayarlamayı yaparak uygulamalarının nasıl tepki vereceğini kontrol edebilecek. Test için de sistem tercihleri üzerinden pano davranışını simüle etmek mümkün olacak.
Şirketin yazılım mühendislerinden Jeff Nadeau’nun Mastodon üzerinden yaptığı açıklamaya göre, bazı Mac uygulamalarının pano içeriğini sürekli olarak taradığı tespit edildi. Bu uygulamalar, arka planda çalışarak kullanıcının ne zaman ne kopyaladığını analiz edebiliyordu. Fakat bazı yazılımlar pano işlemlerine bağımlı olarak çalışmak zorunda. Apple da bu nedenle kullanıcıyı yormadan, fakat veriyi koruyacak şekilde bir denge kurmak istemiş görünüyor.
Bu yeni düzenleme ile kullanıcıdan doğrudan bir kopyalama veya yapıştırma eylemi gelmedikçe uygulamanın pano verisine ulaşması sistem tarafından denetlenmiş olacak. Dolayısıyla uygulamanın sessizce veri çekmesi, artık sistemin kontrolünden kaçamayacak. Geliştiriciler bu yeni düzene şimdiden adapte olmak için Apple tarafından sunulan ön izleme araçlarını kullanabiliyor. Bunun yanında API’ler üzerinden pano davranışı üzerinde yapılacak testlerle, uygulamalarını yeni düzene uygun hale getirebilecekler.
Geliştiricilerin macOS 16’da sunulacak bu sistemle uyumlu hale gelmeleri için Apple gerekli tüm dökümantasyonu da sağlamış durumda. Uygulama geliştiricilerinin bu dökümanlara erişerek pano erişim taleplerini kullanıcı dostu bir biçime sokmaları bekleniyor. Bu da özellikle gizlilik kaygısı taşıyan kullanıcılar için daha şeffaf bir dijital ortam anlamına geliyor. Kullanıcı, hangi uygulamanın hangi veriye eriştiğini doğrudan sistem üzerinden takip edebilecek.
Apple’ın masaüstü sistemde bu adımı atması, özellikle son yıllarda artan pano temelli veri sızdırma yöntemleri düşünüldüğünde zamanlaması açısından dikkat çekiyor. Pek çok güvenlik araştırmacısı, arka planda çalışan uygulamaların pano üzerinden hassas bilgileri topladığına dair çeşitli analizler yayımlamıştı. Apple da bu çalışmalardan sonra benzer sistemleri mobil cihazlara uygulamış ve olumlu geri dönüşler almıştı. Şimdi benzer sürecin Mac sisteminde de uygulanması bekleniyor.
macOS 16’nın genel kullanıcıya ne zaman sunulacağı henüz netleşmiş değil. Ancak geliştirici sürümleri üzerinden bu yeni pano koruma yapısının denemeleri çoktan başlamış durumda. Geliştiricilerin bu geçiş sürecinde Apple’ın sunduğu yeni araçları kullanarak sistemlerine uyarlama yapmaları gerekecek. Aksi takdirde uygulamalar pano verilerine ulaşmak istediklerinde kullanıcıdan izin almak zorunda kalacak.
Kısacası, Apple pano sistemini daha güvenli, daha kontrollü ve daha kullanıcı odaklı hale getirmek için somut bir adım atıyor. Kullanıcının bilgisi olmadan gerçekleşen veri erişimleri, bu yeni yapıyla birlikte ciddi biçimde sınırlandırılacak. Her ne kadar bazı uygulamalar için bu değişiklik uyum süreci gerektirse de, genel kullanıcı güvenliği açısından uzun vadede daha korunaklı bir sistem oluşması hedefleniyor.
