Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 2030 yılında kontrollü bir yeniden giriş süreciyle Dünya’ya indirilecek. NASA, süreci yönetecek aracı geliştirmek için SpaceX ile çalışacağını açıkladı.
ISS’in ilk modülleri 1998’de fırlatıldı ve 2000’den bu yana sürekli insanlı görevlerle kullanılıyor. Bu süreçte yüzlerce bilim insanı ve astronot görev yaptı. Yapılan deneyler biyoteknolojiden malzeme bilimine kadar farklı alanlarda sonuçlar üretti. Buna rağmen istasyonun yaşı ilerledi ve bazı teknik sorunlar artmaya başladı. Öte yandan yapılan analizlerde tasarım ömrünün sonuna gelindiği belirtildi. Bu nedenle NASA, 2030 yılını son tarih olarak duyurdu.
NASA’nın planı, hedefli yeniden giriş ile istasyonu güvenli bir şekilde atmosfere sokmak. Bu planla olası kontrolsüz parçalanma riskleri azaltılacak. Geliştirilecek araç ISS’in yörüngeden çıkışı sırasında gerekli manevraları sağlayacak. Böylelikle istasyon Pasifik Okyanusu’nun uzak bir bölgesine düşecek. Sürecin ABD tarafından yönetileceği ve tüm ortaklarla koordineli ilerleyeceği de vurgulandı. Bunun yanında, 2030’a kadar istasyon bilimsel görevlerine devam edecek.
NASA, ISS’in görevini tamamlamasının ardından ticari uzay istasyonlarına yöneliyor. Bu kapsamda farklı şirketler yeni projeler üzerinde çalışıyor. Axiom Space, bağımsız hale gelebilecek modüller hazırlıyor. Blue Origin ve Sierra Space, Orbital Reef adını verdikleri istasyonla hizmet sunmayı hedefliyor. Voyager Space ile Airbus ise Starlab üzerinde çalışıyor. Ayrıca Vast şirketi Haven-1 adıyla daha küçük ölçekli bir istasyon planlıyor. Tüm bu projelerin 2027 ile 2028 arasında faaliyete geçmesi amaçlanıyor.
Ticari istasyonlar ISS’in yerini alacak
NASA, bundan sonraki süreçte kendi istasyonunu inşa etmek yerine özel şirketlerden hizmet satın almayı planlıyor. Bu yöntem kargo ve astronot taşımacılığında olduğu gibi uygulanacak. Yani NASA, ticari istasyonlardan araştırma ve barınma hizmeti alacak. Böylece düşük Dünya yörüngesinde sürekli insanlı varlık korunacak. Bu planın Ay ve Mars görevlerine hazırlık açısından da kritik olduğu ifade edildi.
ISS’in görevden çekilmesiyle birlikte uzayda başka aktörler de ön plana çıkacak. Çin’in Tiangong uzay istasyonu aktif kalmaya devam edecek. 2021’den bu yana insanlı görevler gerçekleştirilen Tiangong, ISS sonlandırıldığında tek büyük uluslararası istasyon olacak. Buna rağmen NASA ve ortaklarının ticari projeleriyle düşük Dünya yörüngesinde boşluk oluşmayacağı öngörülüyor. Her şeye rağmen ISS, 2030 yılına kadar yörüngede insanlığın en büyük bilimsel iş birliklerinden biri olarak hizmet vermeyi sürdürecek.
