Dünya genelinde otomotiv sektörünü sarsmaya devam eden çip tedarik krizinin etkileri yeniden kendini gösterdi. Honda, Japonya ve Çin’deki bazı üretim tesislerinde faaliyete geçici olarak ara vereceğini duyurdu. Bloomberg tarafından aktarılan bilgilere göre; şirket, Japonya’daki üretimi 5-6 Ocak tarihlerinde durduracak. Bu kararın hangi fabrikaları kapsadığı konusunda ise şirketten net bir açıklama yapılmadı. Öte yandan, Çin’de faaliyet gösteren üç Guangqi Honda tesisinin 29 Aralık ile 2 Ocak tarihleri arasında üretimi durduracağı bilgisi paylaşıldı.
Bu üretim kesintilerinin ardında yatan temel sebep, küresel çapta yaşanan yarı iletken çip krizinin giderek derinleşmesi. Bu krizin son halkası ise Hollanda’da yaşanan bir jeopolitik gerginliğe dayanıyor. 2023 yılının Ekim ayında Hollanda hükümeti, Çin merkezli Wingtech şirketine ait olan Nexperia adlı çip üreticisinin kontrolünü ele geçirdi. Gerekçe olarak “kurumsal yönetim eksiklikleri” ve stratejik teknolojilerin Avrupa dışına çıkarılma riski gösterildi. Ancak New York Times’ın haberine göre, söz konusu riskler hükümet tarafından 2019 yılından bu yana biliniyordu.
Honda kasım ayının sonunda üretimin normale dönmesini bekliyordu
Nexperia, otomobillerden ev aletlerine kadar birçok teknolojik ürünün çalışmasını sağlayan düşük seviyeli çipler üretiyor. Şirketin Hollanda’daki faaliyetleri, otomotiv sektörü için önemli bir tedarik kanalı niteliğindeydi. Buna rağmen Çin, Nexperia üretimi çiplerin ihracatını durdurarak karşılık verdi. Sonrasında taraflar arasında gerçekleştirilen görüşmelerin ardından Hollanda, müdahalesini askıya aldı. Çin de bazı ihracat kontrollerine istisna getirerek kısıtlamaları bir nebze hafifletti. Ancak bu gelişmeler, tedarik zincirindeki kırılganlığı tamamen ortadan kaldırmak için yeterli olmadı.
Honda, kasım ayının sonlarına doğru üretimin normale döneceği yönünde bir beklenti içindeydi. Fakat bu tahmin, yaşanan yeni gelişmelerle birlikte geçerliliğini yitirdi. Otomotiv sektöründe danışmanlık hizmeti veren Seraph Consulting’in CEO’su Ambrose Conroy, kasım ayında Reuters’a yaptığı açıklamada, sektörün jeopolitik kaynaklı tedarik kesintilerine hazırlıksız yakalandığını belirtmişti. Conroy’a göre, sektör halen bu tür krizlere karşı etkili bir hazırlık yapabilmiş değil.
Bu çip krizinin, yalnızca üretim süreçlerini değil, aynı zamanda küresel otomobil pazarında fiyat dengelerini ve tüketiciye ulaşan modellerin çeşitliliğini de olumsuz etkilediği görülüyor. Özellikle elektrikli araçların yaygınlaşmaya başladığı bir dönemde, çiplerin önemi daha da artarken, tedarik sıkıntısı teknoloji odaklı modellerin üretimini doğrudan etkiliyor. Her ne kadar bazı hükümetler ve üreticiler yerel üretim kapasitesini artırmaya yönelik adımlar atsa da, küresel ölçekte istikrarın yeniden sağlanması zaman alacak gibi görünüyor.
Bunun yanında, benzer krizlerin başka sektörlere de sıçrama ihtimali bulunuyor. Yarı iletkenler yalnızca otomobillerde değil; akıllı telefonlardan ev elektroniğine, endüstriyel makinelere kadar geniş bir yelpazede kullanılıyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde, tedarik zincirlerine yönelik yeni stratejilerin geliştirilmesi ve risklerin daha etkin yönetilmesi bekleniyor.
