Google’ın yapay zekâ destekli arama özelliği olan “AI Overviews”, dijital dünyada yeni bir tartışma başlattı. Kullanıcı deneyimini yeniden şekillendiren bu teknoloji, geleneksel arama alışkanlıklarını dönüştürmeye başladı. Google arama sonuçlarının tepe noktasında beliren yapay zekâ özetleri, kullanıcıya hızlı ve bağlamsal bilgi sunmayı amaçlıyor. Ne var ki bu yaklaşım, yayıncılar açısından çeşitli soru işaretlerini de beraberinde getiriyor.
New York’ta düzenlenen bir yapay zekâ etkinliğinde konuşan Google Kamu Politikaları Başkan Yardımcısı Markham Erickson, kullanıcı alışkanlıklarındaki değişime dikkat çekti. Artık birçok kişi, doğrudan bağlantılar yerine, konuyla ilgili kısa ve bütünlüklü özetleri tercih ediyor. Google da bu eğilimi dikkate alarak yapay zekâ özetlerini geliştirdiğini belirtiyor. Fakat içerik üreticilerinin tepkisi gecikmedi. Penske Media Corporation tarafından açılan dava, bu konuda ilk ciddi hukuki adım olarak kayda geçti. Şirket, bu özetler yüzünden site trafiğinde ciddi düşüş yaşandığını iddia etti.
Kullanıcının beklentisi değiştikçe Google arama sonuçlarının yapısı da değişime uğruyor
Erickson’un açıklamalarına göre, “10 mavi bağlantı” modeli hâlâ işlevini sürdürüyor. Bu yapı, yıllardır internet kullanıcılarını orijinal içeriklere yönlendirmekte büyük rol oynadı. Bununla birlikte, kullanıcıların bilgiye ulaşma biçimi farklılaştıkça, bu bağlantıların tek başına yeterli kalmadığı görülüyor. Google, geleneksel yapıyı terk etmiyor ancak yeni çözümlerle destekliyor. Böylelikle hem geleneksel bağlantılar korunuyor hem de çağın gerektirdiği bağlamsal içerikler sunulabiliyor. Bu çift yönlü yaklaşım, Google’ın denge arayışının temelini oluşturuyor.
Yapay zekâ özetlerinin arama sonuçlarına entegrasyonu basit bir arayüz değişikliğinden çok daha fazlasını ifade ediyor. Bu sistem, kullanıcıyı yalnızca bilgiye yönlendirmekle kalmıyor; aynı zamanda içerikler arasında bir bağ kurarak daha bütünsel bir deneyim yaratıyor. Bununla birlikte, yayıncılar bu durumdan memnun değil. Çünkü kullanıcıların büyük bölümü, aradığı bilgiye yapay zekâ özetinden ulaştığında bağlantıya tıklama ihtiyacı hissetmiyor. Bu da doğrudan trafik kaybı anlamına geliyor. Tüm bunların yanında, reklam gelirlerinde azalma yaşandığı da sektörel raporlara yansıyor.
Google tarafı ise bu değişimi sadece teknik bir yenilik olarak görmüyor. Şirketin yöneticileri, kullanıcı ihtiyaçlarının artık yalnızca “doğru cevaba” değil, bağlama da odaklandığını belirtiyor. Bilgiye ulaşma sürecinde hız ve bütünlük arayışı öne çıkıyor. Google, bu noktada kullanıcıyı kazanırken içerik üreticisini kaybetmek istemiyor. Ne var ki bu dengeyi tutturmak hiç de kolay değil. Zira hem kullanıcı memnuniyeti hem de içerik üreticisinin sürdürülebilirliği aynı denklemde yer alıyor.
Erickson, konuşmasında özellikle bu dengeye vurgu yaptı. AI özetlerinin, orijinal içeriklerin yerini alması gibi bir hedefin olmadığını ifade etti. Aksine, bu özetlerin kullanıcıyı ilgili kaynaklara yönlendirmek için bir köprü işlevi gördüğünü söyledi. Yine de sektör oyuncuları bu açıklamalardan tatmin olmuş görünmüyor. Özellikle içeriklerinin izinsiz ve karşılıksız şekilde yapay zekâ tarafından kullanılması, ciddi bir rahatsızlık yaratıyor. Her ne olursa olsun, bu alan önümüzdeki dönemde daha fazla denetim ve tartışma göreceğe benziyor.
İçerik üreticilerinin temel beklentisi, emeklerinin karşılığını alabilmek. Yapay zekâ özetlerinin bu emeği değersizleştirdiğini düşünen birçok yayıncı, telif hakkı ihlallerine dikkat çekiyor. Google, bu tepkileri dikkate alarak bazı alanlarda özetlerin görünürlüğünü sınırlamaya başlamış olsa da, genel yapı büyük ölçüde korunuyor. Diğer yandan, kullanıcı alışkanlıkları bu şekilde evrilmeye devam ettikçe arama motorlarının buna direnmesi de zorlaşıyor. Dolayısıyla bir denge politikası kaçınılmaz hale geliyor.
Bu bağlamda, içerik üreticilerinin zarar görmesini engelleyecek çözümler geliştirilmesi gerekiyor. Örneğin, yapay zekâ tarafından kullanılan içerikler için lisanslı bir model benimsenebilir. Böylece hem kullanıcı ihtiyacı karşılanır hem de içerik üreticisi emeğinin karşılığını alır. Fakat bu tür sistemlerin teknik ve hukuki boyutları oldukça karmaşık. Tüm bunların yanında, küresel düzeyde ortak bir yaklaşım benimsenmeden kalıcı çözümler üretmek zor görünüyor.
Google, arama sonuçlarında yapay zekâyı kullanmaya devam edecek gibi duruyor. Çünkü kullanıcılar artık sadece bilgiye değil, bu bilginin nasıl sunulduğuna da önem veriyor. AI özetleri, hız ve bağlamı aynı anda sunarak bu talebe yanıt veriyor. Fakat içerik üreticilerinin dışlanması, uzun vadede ekosistemi zayıflatabilir. Dolayısıyla Google’ın önünde, sadece teknolojik değil, aynı zamanda etik ve ekonomik açılardan da çözülmesi gereken ciddi bir denklem bulunuyor.
