Fransa sosyal medya platformu X hakkında son derece dikkat çekici bir soruşturma yürütüyor. Eski adıyla Twitter olan X’in, algoritmalar yoluyla içerikleri yönlendirdiği ve yasa dışı şekilde veri topladığı iddia ediliyor. Bu iddialar üzerine 11 Temmuz’da resmen başlatılan ceza soruşturması, yalnızca teknik bir inceleme değil, aynı zamanda siyasi bir tartışmayı da beraberinde getirmiş durumda. Soruşturma, ocak ayında kamuoyuna yansıyan bazı raporların ışığında hız kazanmıştı.
Fransa’nın talepleri arasında, X’in içerik tavsiye algoritmasının yapısı ve kullanıcı paylaşımlarına dair anlık veriler yer alıyor. Yetkililer, bu verilerin platformun seçim süreçlerini etkileyip etkilemediğini anlamak için elzem olduğunu savunuyor. Soruşturmayı yürüten makamlar, platformu bir tür “örgütlü yapı” gibi değerlendirerek, ciddi suçlamalarda bulunuyor. Bu durum, sadece teknik değil, aynı zamanda hukuki boyutları olan bir gerilimi ortaya çıkardı.
X: Fransa hukukun temel ilkelerini ihlal ediyor
X tarafı ise bu süreci tamamen siyasi bir girişim olarak nitelendiriyor. Platformun küresel hükümet ilişkileri departmanından yapılan açıklamada, Fransa’nın yaklaşımı “hukukun temel ilkelerini ihlal eden bir durum” olarak tanımlandı. Açıklamada, platformun kullanıcı mahremiyetine ve ifade özgürlüğüne yönelik haklarının açık şekilde tehdit edildiği ileri sürüldü. Milletvekili Éric Bothorel’in yönettiği bu soruşturmanın tarafsız olmadığı da özellikle vurgulandı.
Fransız makamlarının teknik destek aldığı iki isim dikkat çekiyor. Bunlardan ilki, Paris Karmaşık Sistemler Enstitüsü’nün direktörü olan David Chavalarias. Diğeri ise aynı enstitüde çalışan yapay zekâ mühendisi Maziyar Panahi. İki isim de daha önce X platformuna yönelik eleştirel akademik çalışmalarda yer almış kişiler.
X yönetimi, bu uzmanların soruşturmada yer almasını ciddi bir sorun olarak görüyor. Şirket, her iki ismin de ön yargılı ve taraflı olduğunu düşünüyor. Bu nedenle Fransız hükümetinin veri taleplerine yanıt vermeyi reddediyor. Şirketin açıklamasında, Chavalarias ve Panahi’nin yer aldığı bir süreçten objektif bir sonuç çıkmayacağı açık şekilde ifade ediliyor.
Her ne kadar Fransa, bu uzmanların teknik yeterliliğine güvense de X’in iş birliğine yanaşmaması süreci tıkayan bir etken haline gelmiş durumda. Bunun yanında, Avrupa Birliği’nin yürürlüğe koyduğu Dijital Hizmetler Yasası da teknoloji şirketlerine karşı daha fazla şeffaflık beklentisi oluşturmuşken, bu tür krizler ayrı bir önem kazanıyor. X’in Fransa’daki bu duruma karşı nasıl bir hukuki savunma yapacağı ise henüz netleşmiş değil. Yine de platformun mevcut tutumu, daha gergin bir sürecin sinyallerini veriyor.
Fransız savcılar, ellerindeki verilerle X’in özellikle seçim dönemlerinde içerik akışını hangi yöntemlerle düzenlediğini anlamaya çalışıyor. Algoritmanın kullanıcı davranışlarını nasıl etkilediği, hangi içeriklerin öne çıkarıldığı ve bunun hangi kriterlere dayandığı gibi konular, soruşturmanın odak noktasında. X’in bu süreçte açıklama yapmaktan kaçınması, şeffaflık açısından ciddi bir sorun olarak görülüyor. Fransa, bu konularda daha fazla bilgi ve iş birliği talebini yinelemeye devam ediyor.
Buna ek olarak, X’in Fransa’daki soruşturma sürecindeki tavrı, benzer düzenlemelerle karşılaşabileceği diğer Avrupa ülkelerinde de dikkatle izleniyor. Avrupa genelinde giderek sıkılaşan dijital denetim politikaları, büyük sosyal medya platformlarının hareket alanını daraltıyor. X’in bu soruşturmada sergilediği direnç, ilerleyen dönemlerde başka ülkelerde benzer yasal süreçlerin başlamasına zemin hazırlayabilir.
