ABD Başkanı Donald Trump tarafından uygulanan sert ticaret politikaları, yeniden gündeme oturmuş durumda. Başkanlık döneminin başlarında yürürlüğe sokulan ithalat vergileri, kısa süre önce geçici olarak iptal edilmişti. Ancak yapılan itirazların ardından bu vergiler, mahkeme kararıyla 9 Haziran 2025 tarihine kadar yeniden uygulamaya alındı. Söz konusu karar, özellikle teknoloji devleri açısından büyük belirsizlik yaratıyor.
Mahkeme, Başkan’ın ticareti düzenleme yetkisinin sınırlarını çizerek, bu alanda son sözün Kongre’ye ait olduğunu ifade etmişti. Ne var ki, geçici karar sürecinde vergilerin uygulanmasına yeniden başlanması, şirketlerin planlarını şimdiden zorlamış durumda. Ticari düzenlemelerde sonucun ne olacağı, 9 Haziran’daki nihai dosya sunumlarının ardından belli olacak. Bu tarihten sonra kalıcı bir kararın alınması bekleniyor.
Donald Trump, Apple ve diğer küresel şirketleri maliyet baskısı altına aldı
Apple gibi küresel ölçekte üretim yapan şirketler, vergilerin yeniden yürürlüğe girmesiyle birlikte maliyet baskısı altına girdi. Şirketin Çin merkezli üretim modeli, bu tür politikalar karşısında kırılganlık gösteriyor. Özellikle elektronik cihazların montaj sürecinin büyük kısmının yurtdışında gerçekleşiyor olması, Apple’ı ciddi anlamda zorluyor. Tüm bunların yanında, şirketin ikinci çeyrek finansal tahminleri de aşağı yönlü güncellenmiş durumda.
2025’in ikinci çeyreği için Apple’ın 900 milyon dolara yaklaşan bir kayıpla karşı karşıya kalabileceği ifade ediliyor. Bu zarar, yalnızca üretim maliyetlerinden kaynaklanmıyor; aynı zamanda tüketiciye yansıyacak fiyat artışları da satışları olumsuz etkileyebilir. iPhone 17 serisinin bu yılın sonunda satışa çıkması planlanırken, fiyatların beklenenin üzerinde olması ihtimali oldukça yüksek. Fakat bu fiyat artışları, rekabetçi pazarda Apple’ın elini zayıflatabilir.
Öte yandan şirketin sadece ABD pazarı değil, küresel pazarlarda da fiyat stratejisini gözden geçirmesi gerekecek. Artan maliyetler, Apple’ın Hindistan ve Vietnam gibi alternatif üretim merkezlerine yönelmesini hızlandırabilir. Bu merkezlerde üretim kapasitesi oluşturmak, her ne kadar uzun vadede avantaj sağlayacak olsa da, kısa vadeli üretim süreçlerini aksatabilir. Buna rağmen, Apple’ın mevcut tedarik zinciri yapısı bu tür bir geçişe hemen adapte olamayabilir.
Vergilerin 9 Haziran’a kadar yürürlükte kalması, Apple gibi büyük firmalar için karar alma süreçlerinde baskıyı artırıyor. Üstelik bu belirsizlik ortamında, tedarikçilerle yapılan anlaşmaların şartları da yeniden müzakere edilmek zorunda kalınabilir. Şirketlerin fiyatlandırma, stok planlama ve lojistik kararları bu tür kısa vadeli risklere karşı savunmasız hale geliyor. Bununla birlikte, Apple gibi dev firmalar yeni çözümler üretmeye çalışıyor.
Apple açısından bu sürecin en kritik boyutu, tüketici güvenini koruyabilmek olacak. iPhone gibi yüksek fiyatlı ürünlerin daha da pahalanması, kullanıcıları alternatif markalara yönlendirebilir. Bu da Apple’ın pazardaki konumunu zayıflatma riski taşıyor. Yine de şirketin marka bağlılığı ve yazılım-ekosistem avantajı, belirli ölçüde direnç sağlayabilir.
Tüm bu gelişmeler, ABD’nin ticaret politikalarının teknoloji sektöründeki etkisini bir kez daha gözler önüne seriyor. Trump’ın ekonomik tedbirleri, yalnızca ithalatı değil, aynı zamanda inovasyon süreçlerini de etkiliyor. Küresel ölçekte yatırım ve üretim yapan şirketler, önümüzdeki haftalarda daha net pozisyon almak zorunda kalacak. 9 Haziran’da sunulacak argümanlar, sadece bugünü değil, önümüzdeki yılları da şekillendirecek.
İthalat vergilerinin kalıcı hale gelmesi durumunda, Apple başta olmak üzere pek çok teknoloji devi, mevcut üretim stratejilerini gözden geçirmek zorunda kalacak. Her ne kadar kısa vadede maliyet artışı kaçınılmaz olsa da, uzun vadeli yatırımların rotası da bu karara göre çizilecek. Şirketlerin yeni üretim merkezlerine yönelmesi, hem ekonomik hem de politik açıdan dikkatle takip edilecek. Sürecin nasıl şekilleneceği, ABD mahkemelerinin alacağı karara bağlı olacak.
