Yıllardır dijital yayıncılık modeli büyük ölçüde arama motorları ve reklamlara dayanıyordu. Google’ın içerikleri taraması karşılığında sağladığı trafik, yayıncıların ana gelir kaynağı haline gelmişti. Fakat yapay zekâ teknolojilerinin yükselişiyle birlikte bu denge sarsılmaya başladı. Cloudflare, bu dönüşüme yeni bir çözüm sunarak denklemi yeniden tanımlamaya girişti.
İnternetin yaklaşık beşte birini yöneten Cloudflare, AI botlarının içeriklere erişimini denetlemeye yönelik yeni bir sistem kurdu. “Pay per Crawl” adını verdiği bu platformla site sahipleri, botların içeriklerini taraması için ücret talep edebilecek. Şu an için özel beta kapsamında test edilen bu sistem, uzun süredir tartışılan AI ve yayıncı ilişkisini farklı bir yöne taşıyor. Ne var ki, bu sistemin ne ölçüde yaygınlaşacağı henüz bilinmiyor.
Cloudflare yayıncıların AI botlara içerik satabilecekleri bir altyapı kurdu
Cloudflare CEO’su Matthew Prince, bu platformun temelinin geçtiğimiz yıl atıldığını belirtmişti. AI botlarını engelleyen tek tıklamalı sistemler, botların tarama geçmişini gösteren paneller bu altyapının parçalarıydı. Şimdi ise yayıncılar, isterlerse AI botlarına içeriklerini ücretli, ücretsiz ya da tamamen erişimsiz hâle getirebiliyor. Bu da içerik sahiplerine uzun süredir ihtiyaç duydukları denetimi sunuyor.
Bununla birlikte, sistem yalnızca içerik erişimiyle sınırlı değil. Cloudflare, AI botlarının içeriği hangi amaçla taradığını da gösterebileceğini belirtiyor. Yani bir bot içeriği model eğitimi için mi, arama yanıtları üretmek için mi, yoksa başka bir analiz için mi kullanıyor; bu bilgiler yayıncıya açık olacak. Bu tür bir şeffaflık, daha önce dijital yayıncılıkta pek görülmemişti.
Yeni sistemin teknik işleyişi oldukça sade: Yayıncı ve AI şirketi Cloudflare üzerinden birer hesap açıyor. Ardından iki taraf, her bir tarama başına ödenecek miktarı belirliyor. Tarama gerçekleştiğinde ücret AI şirketinden kesiliyor ve Cloudflare tarafından yayıncıya aktarılıyor. Her şeye rağmen bu sistemin ne kadar kazandıracağı, talep ve katılım oranına bağlı olacak.
Cloudflare’ın verilerine göre AI botları ile yayıncılar arasındaki mevcut dengesizlik oldukça dikkat çekici. Örneğin, Google içerik sağlayıcılara her bir yönlendirme karşılığında 14 tarama yaparken; OpenAI bu oranı 17.000, Anthropic ise 73.000’e kadar çıkarıyor. Yani birçok yayıncı, içeriklerini binlerce kez ücretsiz olarak paylaşmak zorunda kalırken bunun karşılığında neredeyse hiç trafik alamıyor. Tüm bunların yanında, bu durum sürdürülebilir bir modelin artık işlemediğini açıkça gösteriyor.
Cloudflare, sistemin yeni açılan her internet sitesi için varsayılan olarak AI botlarını engelleyeceğini de duyurdu. Site sahipleri sadece belirli botlara erişim izni verebilecek. TIME, Associated Press, The Atlantic gibi büyük yayıncılar bu modeli desteklediklerini açıkladı. Bu da sektördeki birçok kurumun izin temelli sisteme sıcak baktığını gösteriyor.
Geleneksel içerik üreticilerinin karşı karşıya kaldığı bu dönüşüm, aslında uzun süredir sinyallerini veriyordu. Kullanıcıların bilgiye artık doğrudan AI sohbet botları aracılığıyla ulaşması, sitelere olan bağımlılığı azaltmış durumda. ChatGPT gibi platformlar bilgiye hızlı erişim sağlarken, bu sistemler içeriğin kaynağına trafik sağlamıyor. Bu yeni platform, bu sorunun bir kısmına çözüm sunma niyetinde.
Öte yandan, sistemin hayata geçebilmesi için AI şirketlerinin bu modele katılması gerekiyor. Şu anda birçok şirket, içerikleri ücretsiz olarak tararken neden ücret ödemeyi kabul edecekleri bir soru işareti. Yine de Cloudflare, teknik gücü ve sektör konumu ile bu modelin test edilmesi açısından uygun bir yapı sunuyor. En azından yayıncılara içerikleri üzerinde daha fazla kontrol sağlamak açısından bir başlangıç noktası oluşuyor.
