Çin siber uzay düzenleyicisi, Nvidia tarafından bölgeye özel tasarlanan RTX Pro 6000D modeline yasak getirdi. Karar doğrultusunda şirketler siparişlerini iptal etmek ve testlerini bırakmak durumunda kaldı. Özellikle ByteDance ve Alibaba gibi önde gelen teknoloji devleri bu yasaktan doğrudan etkilendi.
Bu gelişme yalnızca bir ürünün engellenmesiyle sınırlı değil, aynı zamanda Çin’in teknoloji politikalarının nasıl şekillendiğini de ortaya koyuyor. Çünkü daha önce H20 çipine yönelik alınan karar yalnızca “satın almayın” yönünde bir tavsiye niteliği taşıyordu. Buna rağmen RTX Pro 6000D için getirilen kural çok daha katı bir noktaya taşındı. Ne var ki, bu sert tavır Nvidia’nın Çin pazarındaki planlarını sekteye uğrattı. Bunun yanı sıra, tedarikçiler de anında faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı.
Çin Nvidia karşısında alternatifleri öne çıkarıyor
BBC’nin aktardığına göre Nvidia CEO’su Jensen Huang, bu gelişmeler karşısında hayal kırıklığını gizlemedi. Huang, “Gidemediğimiz pek çok yer var, bu normal” sözleriyle durumu yorumlarken, ABD’nin Çin ile yaşadığı sorunlarda Washington’un yanında olacaklarını da belirtti. Bunun yanında, daha önce Çinli şirketlerin on binlerce Blackwell mimarisine dayalı çip sipariş etmeyi planladığı biliniyordu. Fakat son dönemde bu ürünlere olan talep beklenenden düşük kaldı. Tüm bunların yanında bazı şirketler hiç sipariş vermemeyi tercih etti.
Reuters’in paylaştığı bilgiler, farklı bir tabloyu gözler önüne serdi. Bazı firmalar RTX Pro 6000D yerine B30A modelini beklemeyi seçti. Çünkü bu modelin daha güçlü olmasının yanı sıra, ABD tarafından ihracat onayı alıp almayacağı kritik bir unsur hâline geldi. Buna rağmen RTX Pro 6000D, talep zayıflığı ve düzenleyici engeller yüzünden sıkışmış durumda kaldı. Bu şartlarda Nvidia’nın Çin’de büyüme ihtimali giderek zayıflıyor. Öte yandan, Çinli otoritelerin yerli çip üreticilerini daha fazla desteklediği açıkça görülüyor.
Financial Times’ın haberinde öne çıkan detaylar, yerli üreticilerin geldiği noktayı gösteriyor. Çinli düzenleyiciler, Huawei ve Baidu gibi firmaların geliştirdiği çiplerin Nvidia’nın ürünlerine eşdeğer olduğunu savunuyor. Hatta bazı senaryolarda yerli modellerin daha yüksek performans verdiği dile getiriliyor. Bu bağlamda şirketlerden karşılaştırmalı raporlar hazırlamaları istendi. Böylece dışa bağımlılığı azaltmak için somut adımlar atıldı. Bu gelişmeler, Nvidia’nın Çin’deki hareket alanını daha da daraltıyor.
ABD cephesinde ise farklı girişimler dikkat çekiyor. Nisan ayında H20 modeli için ihracat kısıtlaması yürürlüğe girmişti. Gerekçe olarak bu çiplerin askeri yapay zekâ geliştirmede kullanılabileceği kaygısı öne sürülmüştü. Temmuz ayında ise satışların belirli bir yüzdesinin ABD’de kalması şartıyla izinler yeniden verildi. Buna rağmen bu süreç Nvidia’nın elini güçlendirmedi. Çünkü Çin, düzenleyici otoriteleri aracılığıyla farklı kısıtlamaları devreye soktu.
Pekin’de tanıtılan RTX Pro 6000D modeli, Nvidia açısından umut verici bir dönüş olarak lanse edilmişti. Fakat beklentilerle gerçekler arasındaki fark çok büyüktü. Çinli şirketler ürüne mesafeli durdu ve talep düşük kaldı. Ağustos sonunda H20 ile ilgili üretim faaliyetleri tamamen kesildi. Tüm bu gelişmeler Nvidia’nın Çin’deki planlarını ciddi biçimde zora soktu.
Öte yandan Nvidia yalnızca ürün yasaklarıyla değil, başka sorunlarla da karşı karşıya. Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi, Mellanox satın alımıyla ilgili ihlaller bulunduğunu duyurdu. Şirketin hem ulusal yasalara hem de onay şartlarına uymadığı iddia edildi. Bu şartlar arasında GPU ve diğer ürünlerin adil, makul ve ayrım gözetmeyen biçimde tedarik edilmesi vardı. Böylece Nvidia’nın Çin’deki yükümlülüklerini yerine getirmediği öne sürüldü.
Bu tablo, Nvidia’nın ülkedeki konumunu daha da tartışmalı hâle getiriyor. Çünkü hem ürün yasakları hem de rekabet ihlali suçlamaları üst üste geldi. Buna rağmen Çin, kendi üreticilerini güçlendirmek için fırsat buluyor. Huawei ve Baidu gibi devler bu süreçten avantajlı çıkabilir. Bu durum küresel çip rekabetinde yeni dengelerin kurulmasına yol açıyor.
Her şeye rağmen, ABD ile Çin arasındaki teknoloji yarışı giderek sertleşiyor. Nvidia, ABD yönetiminin politik çizgisine bağlı kalmak zorunda kalırken, Çin ise yerli üretimi öne çıkarıyor. Bu çerçevede yapay zekâ çipleri yalnızca teknolojik bir ürün değil, aynı zamanda küresel siyasetin stratejik bir parçası olarak öne çıkıyor. Gelecek dönemde bu alanda daha büyük çekişmelerin yaşanması kaçınılmaz görünüyor.
