ABD’nin Oregon eyaletindeki Morrow County bölgesi, uzun süredir tarım faaliyetleri ve gıda işleme tesisleriyle biliniyor. Ancak son yıllarda Amazon tarafından kurulan veri merkezlerinin artan varlığı, bölgede dikkat çeken bir çevresel ve sağlık krizini gündeme taşıdı. Uzmanlar, içme suyunda yüksek oranda nitrat tespit edilmesinin, bölgede kanser ve düşük vakalarının artmasına neden olduğunu belirtiyor.
Verilere göre, içme suyundaki nitrat yoğunluğu bazı kuyularda litrede 73 mg’a kadar çıkmış durumda. Bu değer, Oregon eyaletinin belirlediği güvenli sınırın 10 katı, federal limitin ise 7 katı üzerinde. Bu ölçümler, bölge halkının maruz kaldığı potansiyel sağlık tehditlerinin boyutunu gözler önüne seriyor.
Amazon suçlamaları reddediyor
Rolling Stone’un kapsamlı araştırmasında yer verilen bulgulara göre, Amazon’un veri merkezleri her yıl milyonlarca litre suyu soğutma amacıyla kullanıyor. Bu su, yerel yeraltı su kaynaklarından çekiliyor ve sonrasında limana ait atık su sistemine geri yönlendiriliyor. Bu süreç, tarım alanlarına pompalanan atık suyun içerisindeki nitrat seviyelerinin artmasına neden oluyor. Özellikle geçirgen toprak yapısı, nitratların hızla yeraltı su kaynaklarına karışmasını kolaylaştırıyor.
Öte yandan, veri merkezlerinden geçen kirli suyun buharlaşma yoluyla bir miktar azalmasına rağmen, içinde kalan nitratlar daha yoğun hale geliyor. Bu durum, atık su sistemine geri dönen suyun daha da kirlenmiş olmasına yol açıyor. Bazı ölçümlerde, geri dönen suyun nitrat oranının 56 ppm seviyelerine ulaştığı ve bunun da Oregon’un yasal sınırlarının yaklaşık sekiz katı olduğu tespit edildi.
Amazon, kendisine yöneltilen suçlamaları reddediyor. Şirket sözcüsü Lisa Levandowski, Rolling Stone’a yaptığı açıklamada haberin “yanıltıcı ve hatalı” olduğunu belirtti. Levandowski, veri merkezlerinin su tüketiminin genel su sistemi içerisinde küçük bir oran oluşturduğunu ve bu nedenle su kalitesine anlamlı bir etkisi olamayacağını savundu. Ayrıca bölgedeki yeraltı suyu kirliliğinin, Amazon Web Services’in (AWS) faaliyetlerinden çok daha önceye dayandığını ifade etti.
Fakat Amazon’un bölgeye gelirken mevcut su kalitesi sorunlarının farkında olup olmadığı ve bu duruma rağmen neden Morrow County’i tercih ettiği gibi sorular cevapsız kalmaya devam ediyor. Şirketin bu konuda daha etkin çözümler üretmemiş olması ise eleştirileri artırıyor.
Bölgedeki içme suyu nitrat artışıyla bağlantılı olarak nadir görülen kanser türlerinde ve düşük vakalarında artış yaşandığı belirtiliyor. Buna karşın, halk sağlığını koruyacak önlemlerin alınmasında ciddi bir gecikme olduğu gözleniyor. Özellikle bölge nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı düşünüldüğünde, krizin etkileri daha da derinleşiyor. Bu durum, Michigan’daki Flint su krizine benzetiliyor.
Su hakları savunucusu Oregon Rural Action (ORA) yöneticisi Kristin Ostrom, bölgede yaşayan birçok kişinin hem ekonomik hem de siyasi anlamda güçsüz olduğunu ve sağlık risklerinden habersiz yaşadıklarını belirtti. Ostrom’a göre, yetkililerin harekete geçmekte yavaş davranması, bölge halkının geleceği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor.
