Avrupa Birliği, Elon Musk’ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X’e, Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında şimdiye kadarki ilk cezasını uygulayarak platformu 120 milyon avro ödemeye mahkûm etti. Kararın temelinde kullanıcıları yanıltan arayüz tasarımları, özellikle de mavi tik sistemiyle ilgili sorunlar yer aldı. AB, X platformuna kestiği bu cezayla birlikte çevrimiçi ortamdaki yasa dışı ve zararlı içeriklerin denetimi konusunda daha sert bir tutum sergilemeye başladığını net şekilde göstermiş oldu.
Geçtiğimiz yıl zralık ayında başlatılan çok yönlü soruşturma, X’in reklam şeffaflığı, araştırmacılar için veri erişimi sağlama yükümlülüğü ve “karanlık desenler” (kullanıcıyı yönlendirmeye yönelik aldatıcı arayüz öğeleri) gibi konularda ciddi eksiklikler barındırdığını ortaya koydu. Bu eksiklikler arasında en dikkat çekici olanı, mavi tik sisteminin kullanıcıları doğrulanmış hesaplar konusunda yanıltmasıydı. AB Komisyonu, platformun ödeme yapan herkese mavi tik sunarak doğrulanmışlık izlenimi yarattığını ve bunun kullanıcı güvenini zedelediğini vurguladı.
AB: X, mavi tiki insanları yanıltacak şekilde kullanamaz
AB’nin dijital politikalardan sorumlu yetkilisi Henna Virkkunen, yaptığı açıklamada “Kullanıcıları mavi tiklerle kandırmak, reklamlarla ilgili bilgileri gizlemek ve araştırmacıları dışlamak AB’de çevrimiçi ortama uygun davranışlar değildir,” ifadelerini kullandı. Virkkunen, DSA’nın yalnızca kullanıcıları değil aynı zamanda araştırmacıların potansiyel tehditleri ortaya çıkarmasını sağlayacak araçlar sunduğunu belirtti. X’in sorumluluklardan kaçınarak kullanıcı haklarını ihlal ettiğinin altı çizildi.
Dijital Hizmetler Yasası, ihlaller durumunda şirketlere küresel gelirlerinin %6’sına kadar para cezası uygulanmasına imkân tanıyor. Ancak X’in özel mülkiyete ait bir şirket olması ve Elon Musk tarafından 2022 yılında 44 milyar dolara satın alınmasının ardından 2025 yılında Musk’ın yapay zekâ şirketi X AI tarafından 33 milyar dolara yeniden devralınması, potansiyel azami ceza miktarının ne olabileceğini belirsiz kılıyor.
X, verilen cezaya itiraz edebilir. Ancak bunun yanı sıra, mavi tik tasarımındaki aldatıcı unsurların ortadan kaldırılması için 60 iş günü içinde AB’ye alınacak önlemleri bildirmesi, diğer yükümlülüklerle ilgili düzeltmeleri ise 90 gün içinde tamamlaması gerekiyor. Belirlenen sürelerin aşılması durumunda yeni para cezaları gündeme gelebilir.
Öte yandan Avrupa Birliği, özellikle Elon Musk’ın platformu devralmasından sonra X üzerinde yayılan dezenformasyon içeriklerinin artmasından duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti. 2023 yılında başlatılan soruşturma, sadece arayüz tasarımlarıyla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda platformun içerik denetleme politikalarını ve yasa dışı içeriklere karşı tutumunu da kapsıyor. Soruşturma halen devam etmekte olup ilerleyen dönemlerde ek yaptırımların uygulanması ihtimali bulunuyor.
The New York Times’ın aktardığına göre, ceza miktarı belirlenirken AB yetkilileri, X’e örnek teşkil edecek düzeyde bir yaptırım uygulamayı hedeflerken, ABD ile devam eden ticaret gerilimleri kapsamında olası siyasi tepkileri de dikkate aldı. Elon Musk’ın diğer teknoloji şirketlerinin yöneticileriyle birlikte ABD Başkanı Donald Trump’a AB’nin Amerikan şirketleri üzerinde baskı kurmasına karşı müdahale çağrısı yaptığı da konuşulanlar arasında yer alıyor.
