5G ihalesinin ne zaman yapılacağına dair belirsizlik sürerken, BTHaber’den Kemalettin Bulamacı’nın haberine göre sürecin ekim ayına kadar ilerlemesi teknik nedenlerle mümkün görünmüyor.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yürütülen 5G yetkilendirme sürecinde son aşamaya gelinmiş değil. Ağustos ayında yapılacağı daha önce dile getirilen ihalenin, mevcut hazırlık takvimiyle ekime kadar yetişmesi beklenmiyor. Gecikmenin arkasında, BTK’nın henüz tamamlamadığı “5G Yetkilendirmesine İlişkin Politika Önerisi” ve Türkiye’nin Milli Frekans Planı’nda yapılması gereken teknik düzenlemeler bulunuyor. Frekans tahsisleri netleşmeden ihaleye çıkılması teknik açıdan mümkün değil. Kasım ayı ise şu an için en yakın ihtimal olarak değerlendiriliyor.
BTK’nın 2025 yılı iş planında yer alan 5G politikası belgesi, yetkilendirme sürecinin temelini oluşturacak. Belgenin içerisinde sadece frekans ve spektrum aralıkları değil, aynı zamanda yetkilendirme sürelerine dair bilgiler de yer alacak. Ancak bu çalışmanın Eylül sonuna kadar tamamlanması hedeflenmesine rağmen, geçmiş yıllarda BTK’nın takvim dışına çıktığı örnekler bulunuyor. Bu belge hazırlanmadan, Milli Frekans Planı’na teknik olarak müdahale edilemiyor. Dolayısıyla ihaleye dair tüm hazırlıklar da bu belgeye bağlı kalıyor.
Türkiye’nin mevcut spektrum kullanımı, 800 MHz’den 2600 MHz’e kadar geniş bir alanı kapsıyor. Hâlihazırda mobil işletmecilere tahsis edilen toplam 549,2 MHz genişliğindeki spektrumun yanında, 700 MHz, L-bant, 2,3–2,4 GHz ve 3,4–3,8 GHz bantları gibi yeni alanlar da IMT hizmetlerine açılmak isteniyor. Frekanslar üzerindeki yeniden planlama süreci ise hem ulusal ihtiyaçlar hem de Avrupa Birliği ile uyum gözetilerek yürütülüyor. Bu planlamalar netleşmeden ihale dosyasının hazırlanması mümkün değil. Ayrıca, 700 MHz bandının kamu güvenliği için ayrılması planlanmasına rağmen, ihale kapsamına dâhil edilmesi planlanıyor.
Türksat’ın rolü netleşmeden 5G frekans tahsisi yapılamıyor
İhale sürecini etkileyen bir diğer faktör ise Türksat’ın konumuna dair belirsizlik. Türksat’ın mobil hizmet veren bir operatör olmayacağı netleşmiş olsa da, kamu güvenliği ve acil durum haberleşmesi gibi alanlarda sorumluluk üstlenebileceği belirtiliyor. Bu görev kapsamında ihtiyaç duyulacak frekans tahsisinin yapılabilmesi için yasal bir düzenleme gerekiyor. Ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde olduğu için bu konuda resmi bir adım henüz atılamadı. Meclisin ekim ayında çalışmaya başlamasıyla birlikte Türksat’ın rolüne dair kararların netleşmesi bekleniyor.
Kamu hizmetlerinde görev alacak Türksat’a tahsis edilecek 5G frekansları ile ilgili belirsizlik, ihale kapsamının şekillenmesini doğrudan etkiliyor. Özellikle 700 MHz ve 2600 MHz frekans bantlarındaki boş alanların, acil durum haberleşmesi için ayrılması planlanıyor. Bu durum da BTK’nın oluşturacağı ihale şartnamesinde hangi frekansların yer alacağına ilişkin net bir tablo oluşmasını engelliyor. Bununla birlikte, Türksat’a bu görevlerin verilmesi için yalnızca kurumsal bir irade değil, yasal bir yetkilendirme gerekiyor. Bu yetkilendirme yapılmadan, Türksat’ın frekanslara dair bir talepte bulunması mümkün değil.
BTK tarafından hazırlanacak politika belgesi, frekans planlamasının ve ihale kapsamının belirlenmesini doğrudan etkileyecek. Bu belge tamamlanmadan yapılacak bir ihale, teknik ve hukuki riskler doğurabilir. Türksat’ın yanı sıra, savunma sanayii firmaları için geliştirilecek endüstriyel 5G çözümleri de bu planlamaların içine dâhil edilecek. Bu nedenle, sadece mobil abonelik değil, stratejik kurumların ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak karar verilecek. İhale takvimi de bu kararların ardından netleşebilecek.
5G altyapısının kurulması ve hizmete alınması için ihale sonrası sürecin daha hızlı işlemesi öngörülüyor. Ancak kapsama alanının genişletilmesi ve yüksek hızlı bağlantının sağlanması, operatörlerin fiber yatırımlarına ve erişim politikalarına bağlı olacak. İlk etapta sınırlı bölgelerde hizmete geçilecek olması, spektrumun etkin kullanımına dair planlamaların da önemini artırıyor. BTK’nın yanı sıra, ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurumlarının da süreçte belirleyici rol üstlenmesi bekleniyor.
Her ne kadar ihalenin öne çekilmesi teorik olarak mümkün olsa da, mevcut hazırlık durumu bu ihtimali zayıflatıyor. İhale tarihinin netleşebilmesi için hem BTK’nın politika belgesini tamamlaması hem de TBMM’nin Türksat’a ilişkin kararları alması gerekiyor. Bu gelişmeler yaşanmadan, ihalenin gerçekleştirilmesi teknik olarak mümkün olmayacak. Kasım ayı ise sürecin gerçekçi bir hedefle tamamlanabileceği en erken tarih olarak öne çıkıyor.
